CETA, een democratisch en juridisch ongezonde stap voor de EU én Canada
De
goedkeuring van CETA is een extra nagel aan de doodskist van
de Europese democratie, zeggen Bart Staes (Groen) en Philippe Lamberts
(Ecolo). Ze klagen de manier aan waarop het CETA-handelsverdrag zonder
al te veel inhoudelijke screening door het Europees parlement werd
gejaagd. ‘Een schandvlek op de werking van het Europees Parlement.’
Bart Staes en Philippe Lamberts . 15 februari 2017
Iedereen
herinnert zich vast nog de dappere strijd van Minister-President Paul
Magnette tegen CETA, het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Canada. Ook
de geveinsde tranen van de Canadese handelsminister Chrystia Freeland
staan op ons netvlies gebrand.
De voorstanders van CETA vonden dat handelsverdragen louter op het
Europese niveau mochten worden beoordeeld. Het Europees debat hoorde
huis in het Europees Parlement. Drie maanden later vrees ik helaas dat
minder bekend is hoe dit omvangrijke en ingrijpende verdrag door het
Europees Parlement werd gejaagd zonder al teveel inhoudelijk screening.
Wat we voor CETA allemaal opgeven in democratische zin, interesseert vele collega-parlementsleden beduidend minder.
Ik ben een kritisch pro-Europees politicus. Maar wat rond CETA
gebeurde, is een schandvlek op de werking van het Europees Parlement.
CETA moet leiden tot meer handel en een hypothetische groei van maximaal
0,02 tot 0,03 % BNP, aldus de impactstudie van de Europese Commissie.
Wat we daarvoor allemaal opgeven in democratische zin, interesseert vele
collega-parlementsleden beduidend minder.
CETA zal een groot maatschappelijk impact hebben. Een grondig
kritisch onderzoek en een democratisch debat lijken vanzelfsprekend.
Niet zo in het EP. Daar nam niet eens een vijfde van de parlementaire
commissies, waar je de specialisten per beleidsterrein vindt, de moeite
om CETA uit te pluizen en te toetsen op voor- en nadelen (deden dat wel:
de commissies Buitenlandse Zaken, Werkgelegenheid en Sociale Zaken,
Milieu, Volksgezondheid en Voedselveiligheid en de commissie
Internationale Handel).
CETA beperkt de ruimte van de EU en de lidstaten om beleid te maken
in het algemeen belang. Het maakt de bescherming van consumenten, milieu
en werknemers ondergeschikt aan groei, handel en investeringen en geeft
multinationals en de grote bedrijfslobbies nóg meer invloed.
Amper ruimte voor reflectie
De 1600 bladzijden CETA-tekst belandde begin november op de
werktafels van het Europees Parlement. Christen- en sociaal-democraten,
liberalen en de conservatieven besloten toen de tekst in recordtempo
door het EP te jagen. Men wilde het hele verdrag zelfs al in december
2016 laten goedkeuren. Intern en extern verzet zorgden ervoor dat de
commissies Sociale Zaken en de Milieucommissie op zijn minst een advies
van maximaal 2 bladzijden konden schrijven.
De ruimte voor reflectie was beperkt, de tijdsdruk enorm: de analyse
moest er uiterlijk eind november liggen. Nieuw verzet gaf respijt tot
midden december 2016. De gang van zaken is een absoluut dieptepunt van
de plicht tot grondige parlementaire controle. Dat is des te pijnlijker
omdat er in heel Europa een zeer breed gedragen, onderbouwd en groeiend
verzet bestaat tegen CETA.
Dit verdrag is een serieuze extra-steun aan de verdere uitbouw van een neoliberale wereldorde, waarvoor blijkbaar alles moet wijken.
Dit verdrag is een eerste voorbeeld van een nieuwe generatie
bilaterale vrijhandelsverdragen en een serieuze extra-steun aan de
verdere uitbouw van een neoliberale wereldorde, waarvoor blijkbaar alles
moet wijken. Ook en in de eerste plaats democratische processen. CETA
moet en zal er komen. Dat ondanks de vele onderbouwde feiten en
waarschuwingen die we kunnen lezen in talloze rapporten van experten. De
“collateral damage” voor de Europese democratie en het vertrouwen in de
EU zal sluipend maar daarom niet minder giftig zijn.
Op woensdag 15 februari 2017 keurt een meerderheid van rechtse
partijen, aangevuld met de helft van de sociaal-democraten, CETA goed en
treedt het vanaf april voorlopig in werking. Na ratificatie door de
nationale parlementen betekent dit concreet dat ook Amerikaanse
multinationals als Monsanto of Dow Chemicals via een Canadees
dochterbedrijf de EU of lidstaten via een private handelsrechtbank (ISDS
of ICS) kunnen aanklagen als deze investeerders menen dat bepaalde
regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van chemische stoffen of GGO’s,
een negatief effect kan hebben op hun investering of winstverwachting.
Dat is de realiteit die beschreven staat in de rapporten van Europese
en Canadese juridische experten, de Duitse beroepsorganisatie van
magistraten en het Duitse Grondwettelijk Hof. Maar ook een kamerbrede
Europese beweging van vakbonden, ziekenfondsen, consumenten-, milieu- en
ontwikkelingsorganisaties, belangenvertegenwoordigers van kmo’s,
academici en lokale bestuurders is ook omwille van dit en andere
risico’s mordicus tégen CETA.
Verkeerd signaal
Had de Belgische regering overigens Magnette niet beloofd CETA en het
kwestieuze ICS-systeem ter toetsing aan het Europees Hof van Justitie
voor te leggen? Niet dus: men laat dit verdrag liever eerst van kracht
worden om pas nadien te vragen of het wel compatibel is met het Europees
recht. De gewesten onderhandelen nog over de aanvraag. Goed
bestuur, iemand?
Men laat dit verdrag liever eerst van kracht worden om pas nadien te vragen of het wel compatibel is met het Europees recht.
De Groene fractie diende een voorstel in om de definitieve stemming
rond CETA enkele maanden uit te stellen tot er behalve de
rechtsgeldigheid van het ICS-systeem ook duidelijkheid is over de
democratische controle op het zogenaamde “CETA Joint Committee”, een
uitvoeringscommissie die het handelsakkoord zal interpreteren.
Dit ambtelijke orgaan zal bestaan uit Canadese en Europese ambtenaren
en wordt voorgezeten door de Canadese minister van Handel en de
Europese Handelscommissaris. Het Joint Committee heeft wetgevende macht
en kan bepaalde bijlagen van CETA, ondermeer die over voedselveiligheid,
wijzigen en verdragsteksten interpreteren. Zo stuurt straks een club
anonieme ambtenaren in een achterkamertje beleid bij, dat tot stand kwam
na lang onderhandelen tussen het EP en Europese ministers. In een
recente brief erkent Europees handelscommissaris Malmstrom overigens
impliciet het probleem.
Net nu de populisten en Trumpianen overal met een afbraak-programma
vol haat reageren op de gevolgen van 35 jaar keihard neoliberalisme en
weinig gereguleerde globalisering, is het toepassen van dezelfde
recepten een dwaas idee. Net nu er steeds meer een ethisch en
milieuvriendelijk bewustzijn ontstaat bij de Europese burgers, is het
goedkeuren van CETA een verkeerd signaal. De goedkeuring van CETA is zo
een extra nagel aan de doodskist van de Europese democratie.
Bart Staes en Philippe Lamberts zijn europarlementsleden bij respectievelijk Groen en EcoloBron Mo.be
lees nog veel meer over CETA, TTIP en vrijhandel op www.MO.be
Reacties
Een reactie posten